Wdowia renta a podatek w Niemczech — wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Śmierć współmałżonka wiąże się z ogromnym szokiem, dużym stresem i poważnym ciosem emocjonalnym. Nic nie jest w stanie zastąpić nam tej straty, jednak państwo niemieckie w tym trudnym okresie związanym z żałobą chce wspierać swoich obywateli i proponuje im rentę wdowią (lub dla wdowców). Dzięki niej będziemy mogli zmierzyć się z czekającymi nas zmianami finansowymi i zabezpieczyć środki do życia. Temat rent wdowich jest dość złożony, dlatego w dzisiejszym artykule postaramy się rozjaśnić Ci bardziej skomplikowane kwestie związane z otrzymaniem dodatkowych pieniędzy po śmierci partnera.

Podatki od emerytury i renty wdowiej — komu przysługują uprawnienia?

Prawo do renty wdowiej przysługuje osobom, których zmarły współmałżonek był ubezpieczony w systemie ubezpieczenia emerytalno-rentowego przez co najmniej pięć lat. Czas ten jest tak zwanym minimalnym okresem ubezpieczenia, jeżeli partner wcześniej spełnił okres kwalifikacyjny lub otrzymywał już emeryturę. Drugim warunkiem jest pozostawanie z partnerem do czasu jego śmierci w związku małżeńskim (nie ma znaczenia fakt, czy mieszkacie razem, czy oddzielnie), a trzecim — małżeństwo musi trwać minimum rok. Renty wdowiej nie otrzymasz w następujących przypadkach:

• rozwód zgodny z prawem,
• małżeństwo unieważnione,
• wcześniej byliście tylko zaręczeni.

Opodatkowanie renty wdowiej — stare a nowe prawo

Rentę wdowią na podstawie starego prawa otrzymasz w momencie, gdy Twój współmałżonek zmarł przed 1 stycznia 2002 roku lub po 31 grudnia 2001 roku, ale wasz związek małżeński został zawarty przed 1 stycznia 2002 roku, a jedno z Was urodziło się przed 2 stycznia 1962 roku. Wdowia renta zgodna z nowym prawem z kolei przysługuje, jeśli zawarłeś związek małżeński po 31 grudnia 2001 roku lub wcześniej, ale oboje urodziliście się po 1 stycznia 1962 roku.

Podatek — renta wdowia a wysokość świadczenia

Wysokość renty wdowiej zależy przede wszystkim od tego, czy osoba uprawniona jest do renty małej, czy dużej. Aby ułatwić wdowie (lub wdowcowi) zaakceptowanie zmienionej sytuacji finansowej wypłaca się rentę wdowią w pełnej wysokości renty ubezpieczonego za trzy miesiące kalendarzowe następujące po miesiącu zgonu. Te trzy miesiące często nazywane są także „kwartałem śmierci”, w czasie którego nie bierze się pod uwagę własnych dochodów.

Podatek od renty wdowiej — mała renta wdowia

Małą rentę wdowią można otrzymać wówczas, gdy nie ukończyłeś jeszcze czterdziestego siódmego roku życia, nie jesteś zdolny do pracy lub nie wychowujesz dziecka. Przed jej dostaniem niemieckie ubezpieczenie emerytalne sprawdza, jakie uprawnienia emerytalne otrzymałby Twór zmarły partner w chwili śmieci. Po tej procedurze dostaniesz 25% tej kwoty. Jeśli jednak Twój współmałżonek zmarł, zanim ukończył sześćdziesiąty piąty rok życia, to musisz liczyć się z koniecznością odliczenia. Co ważne — mała renta wdowia jest ograniczona do 24 miesięcy kalendarzowych od śmierci współmałżonka, chyba że wobec Ciebie wciąż mają zastosowanie stare przepisy — wówczas będziesz otrzymywać nieograniczoną czasowo niewielką rentę wdowią.

Opodatkowanie renty wdowiej — duża renta wdowia

Aby ubiegać się o dużą rentę wdowią, należy spełniać jeden z poniższych warunków:

• mieć ukończone 47 lat,
• być niezdolnym do pracy,
• wychowywać własne dziecko lub dziecko zmarłego partnera, które nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia.

Wysokość dużej renty wdowiej również zależy od tego, jakie uprawnienia emerytalne przysługiwałyby zmarłemu współmałżonkowi. Niemieckie ubezpieczenie emerytalne może także wziąć pod uwagę wysokość emerytury, którą już otrzymywał. Finalnie będzie Ci przysługiwać 55% renty ubezpieczonego. Jeżeli jednak Twój współmałżonek umrze przed ukończeniem 65 lat, to duża renta wdowia zostanie pomniejszana o potrącenie.

Opodatkowanie renty wdowiej a ponowne zawarcie małżeństwa

Z chwilą ponownego zawarcia małżeństwa zarówno mała, jak i duża renta wdowia wygasa na koniec miesiąca kalendarzowego, w którym zawarto związek małżeński. W przypadku kolejnego małżeństwa jest jednak możliwość ubiegania się o tak zwaną ugodę emerytalną. W przypadku dużej renty wdowiej rozliczenie renty będzie się równać dwóm rocznym kwotom renty wdowiej które otrzymało się średnio w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy kalendarzowych. Tym, co decyduje o wyliczeniu, jest wysokość emerytury po odliczeniu dochodu, ale przed odliczeniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i od opieki długoterminowej. W obliczeniach tych nie jest uwzględniony kwartał roku, w którym nastąpił zgon.

Opodatkowanie renty wdowiej a potrącanie dochodu

Jeśli oprócz renty rodzinnej masz jeszcze inne dochody, na przykład z prywatnej emerytury, to zostaną one zaliczone na poczet renty wdowiej powyżej kwoty wolnej od podatku w wysokości do 40%. Od 1 lipca 2021 roku do 30 czerwca 2022 roku kwota ta wynosić będzie 883,61 euro (na wschodzie kraju) i 902,62 euro (na zachodzie kraju). Niemieckie ubezpieczenie emerytalne oblicza dochód netto na podstawie zarobków brutto — gdy przekroczy on kwotę wolną od podatku, to z emerytury potrącane jest 40% pozostałego dochodu netto. Odliczenie zależy przede wszystkim od tego, jaki dokładnie jest Twój dochód. Każdą sytuację rozpatruje się indywidualnie. Warto wiedzieć, że renta wdowia jest tak zwanym pochodnym uprawnieniem emerytalnym, co oznacza, że wypłaca się ją z ubezpieczenia osoby zmarłej. Wiąże się to z tym, że jeśli na przykład oprócz renty wdowiej otrzymujesz także emeryturę z własnego ubezpieczenia, to liczyć się będzie ona jako dochód i zostanie potrącana z renty rodzinnej.

Opodatkowanie renty wdowiej a podział renty

Alternatywą dla renty wdowiej w Niemczech jest tak zwany podział renty — uprawnienia z nią związane z okresu trwania małżeństwa dzieli się równo między dwie strony. Rozwiązanie to jest korzystne zwłaszcza dla partnera, który ma mniejsze uprawnienia emerytalne. Przy wyborze podziału renty nie ma możliwości powrotu do renty wdowiej. Wszystkie informacje dotyczące podziału emerytury znaleźć można w broszurze „Podział emerytury — podział w partnerstwie” Niemieckiego Ubezpieczenia Emerytalnego.

Czy musisz płacić podatek od renty wdowiej?

W odniesieniu do podatków i renty wdowiej obowiązują te same zasady, co w przypadku normalnej emerytury. Osoby, które korzystają z ulgi emerytalnej, część emerytury mają zwolnioną z podatku. W rozpoznaniu sytuacji podatkowej zmarłego partnera pomóc może specjalnie do tego dedykowany program do rozliczenia niemieckich podatków. Jest on oparty na najbardziej aktualnych wytycznych związanych z podatkami, a oprócz tego można skorzystać z niego, będąc w dowolnym miejscu (w aplikacji na telefonie lub przez przeglądarkę internetową na komputerze).